Bas van Sluis (DvhN) volgde parlementaire enquête gaswinning: ‘Pas toen Rutte werd verhoord kwamen álle media’. / Villamedia (2024)

De hoofdredactie van het Dagblad van het Noorden had al vroeg besloten dat Bas van Sluis en Lyanne Levy de volle zeven weken van de verhoren vanuit Den Haag zouden moeten verslaan, en dus niet vanaf hun laptop op de redactie in Groningen.
Bas van Sluis (40): ‘We hadden een appartementje in het centrum en een fiets in de achterbak meegenomen, dus we pendelden tussen enquête-zaal en appartement. De Haagse redactie van NRC had ons een plekje op haar burelen aangeboden waar we ‘s avonds na de verhoren onze verhalen konden maken. Heel collegiaal.’

Betaalde de aanwezigheid in Den Haag zich terug?
‘Ja absoluut. Alleen al qua focus. Je beleeft het anders als je ter plaatse bent: veel directer en intenser, waardoor we beter verslag konden doen. Het zou ook een beetje gek zijn wanneer je als belangrijkste mediabedijf in Noord Nederland niet aanwezig bent bij deze enquête, die specifiek over één regio gaat. Dat is uniek. Natuurlijk, gaswinning gaat ook over Nederland - over de wereld misschien wel - maar ook over ons gebied. Het is dus goed als je daar als regionale krant bij kan zijn.

Tegelijk zeg ik dat het hoewel het over hele grote dingen gaat en er hele belangrijke mensen kwamen – de hoogste baas van Shell, die van ExxonMobile, Mark Rutte - gaat het uiteindelijk wel om de mensen in Groningen zelf. Lyanne en ik hadden vooraf bedacht daarom ook iedere dag iemand uit de provincie aan het woord te laten in de krant over wat hij van de verhoren vond en of hij als inwoner van Groningen nog vertrouwen had in de politiek. Collega’s van de regioredactie gingen dagelijks de provincie in om iemand daarover te interviewen. Dat leverde de serie ‘Ik Kijk’ op, dat weer volgt uit een boekje dat we eerder uitbrachten en ‘Ik Wacht’ heette, refererend aan al die mensen die steeds geen uitsluitsel kregen over de versteviging van hun huis. Ik kan je vertellen dat van de tientallen mensen die zijn geïnterviewd voor deze rubriek slechts twee er nog vertrouwen hadden in de Haagse politiek.’

We hebben wel geprobeerd zo feitelijk mogelijk verslag te doen

Keek je als bewoner van Groningen anders naar de verhoren dan je journalistieke collega’s uit pakweg Zoetermeer of Utrecht?
‘Nee, wel met meer betrokkenheid. Ik ken de verhalen van provinciegenoten maar al te goed. De periode voor de enquête zijn we veel op plekken in Groningen en noord-Drenthe geweest. Je komt veel emotie tegen en die neem je zelf altijd mee. Maar we hebben wel geprobeerd zo feitelijk mogelijk verslag te doen. Alleen met meer betrokkenheid omdat je toch al die verhalen meetorst uit noord Nederland. En we hebben vrij veel kennis opgedaan over dit onderwerp, waardoor je wat geharnaster in de wedstrijd zaten. Ik bedoel: discussies als “gooi die gaskraan maar weer open”, zoals ik veel mensen heb horen zeggen – nee, zo werkt dat niet bij ons. Het enige antwoord daarop is: deze gaswinning is niet veilig. En Groningers zijn niet minder dan anderen. Het veiligheidsbelang was lang ondergeschikt aan het financiële belang van de Nederlandse staat.’

Hoe keek je naar de andere journalisten die de parlementaire enquête volgden?
‘Ik heb me verbaasd over veel collega’s. Lyanne en ik, en zeker ook andere collega’s van onder meer RTV Noord, NRC en Nu.nl, waren bij alle verhoren. We hebben zeven weken lang geen dag gemist. Maar op de één na laatste dag - het moment dat Mark Rutte kwam - zaten er ineens veel journalisten die we al die weken niet hebben gezien. Dat mag natuurlijk, het is een keuze. Maar als ik de verslagen terug zie van sommige mensen die er bij waren krijg je het idee dat ze het niet hebben begrepen.’

In jullie analyse van Ruttes’ verhoor op de voorpagina (14 oktober) suggereerden jij en Lyanne dat Rutte beter op kan stappen.
‘Ja, dat vond ik ook echt. Na afloop van zijn verhoor werd hij door journalisten bevraagd over de harde conclusies van onze analyse. Hij zei: “Ik heb het te accepteren.” Dat vond ik ook wel weer fair van de premier.’